ปวดท้องประจำเดือน สัญญาณเตือน ช็อกโกแลตซีส
ศูนย์ : ศูนย์สุขภาพสตรี
บทความโดย : พญ. จุฑาภรณ์ อุทัยแสน
เป็นซีสที่มดลูก อันตรายไหม ในที่นี้อาจพูดถึงโรค "ช็อกโกแลตซีส" (Chocolate Cyst) หรือ ซีสต์ในรังไข่ เป็นโรคที่พบได้บ่อยในผู้หญิงที่อยู่ในวัยเจริญพันธุ์ คือ อยู่ในช่วงอายุ 30-50 ปี โดยเฉพาะผู้ที่มีประวัติบุคคลในครอบครัวเป็นโรคนี้มาก่อน จะมีโอกาสเป็นโรคนี้มากขึ้น ช็อกโกแลตซีส อันตรายไหม หากคุณมีอาการปวดท้องประจำเดือนที่ผิดปกติไปจากเดิม ประจำเดือนมามากกว่าปกติ หรือมาแบบกะปริดกะปรอย นั่นอาจเป็นสัญญาณเตือนที่เริ่มบ่งบอกว่าคุณอาจมีช็อกโกแลตซีสได้ การเข้ามาพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยจะช่วยรักษาได้อย่างทันท่วงที โดยศูนย์สุขภาพสตรี โรงพยาบาลนครธน พร้อมดูแลรักษาสุขภาพสตรีอย่างครบวงจร ตั้งแต่การตรวจสุขภาพ ไปจนถึงการตรวจวินิจฉัยเพื่อป้องกันและรักษาด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัยที่มีประสิทธิภาพในการรักษา
สารบัญ
ช็อกโกแลตซีสเกิดจากอะไร?
ช็อกโกแลตซีสเกิดจากอะไร โดยปกติภายในโพรงมดลูกจะมีเยื่อบุโพรงมดลูกที่เกิดการหนาตัว มีเลือดคั่ง จากนั้นก็จะสลายตัวออกมาเป็นประจำเดือนเป็นวงจรแบบนี้ทุกเดือน แต่ในบางราย เยื่อบุโพรงมดลูกอาจไปเจริญเติบโตนอกโพรงมดลูก เช่น ที่บริเวณรังไข่ ท่อนำไข่ กระเพาะปัสสาวะและลำไส้ จึงทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเนื้อเยื่อโดยรอบจนเกิดเป็นพังผืดอยู่ภายในช่องท้อง ทำให้เกิดอาการปวดประจำเดือน หรือปวดท้องเรื้อรัง หากเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่อยู่บริเวณรังไข่ก็จะกลายเป็นถุงน้ำ หรือซีส มีขนาดเท่าไข่ไก่ หรือผลส้ม มีเลือดคั่งอยู่ข้างใน ลักษณะเป็นของเหลวสีคล้ายกับช็อกโกแลต จึงเรียกว่า ‘ถุงน้ำช็อกโกแลต’ หรือ ‘ช็อกโกแลตซีส’ นั่นเอง
ช็อกโกแลตซีสมีอาการเริ่มต้นอย่างไร?
ในบางราย อาจโชคดีตรวจพบโรคช็อกโกแลตซีสจากการตรวจสุขภาพประจำปี โดยยังไม่มีอาการเจ็บป่วยแสดงออกมา แต่ผู้ป่วยช็อกโกแลตซีส อาการเริ่มต้นส่วนมากมักมีดังต่อไปนี้
- มีอาการปวดประจำเดือน ซึ่งจะปวดรุนแรงในช่วงวันท้าย ๆ ของการมีประจำเดือน
- อาจมีอาการปวดประจำเดือนครั้งแรกเมื่ออายุมากกว่า 25 ปี
- ประจำเดือนมามากกว่าปกติ หรือมาแบบกะปริดกะปรอย
- ปวดท้องน้อยหลังมีเพศสัมพันธ์
- คลำพบก้อนบริเวณท้องน้อย ซึ่งเกิดจากขนาดของถุงน้ำที่รังไข่โตขึ้น
- อาการช็อกโกแลตซีส มักปวดขณะเบ่งถ่ายอุจจาระ หรือปัสสาวะ
- ในกรณีที่ถุงน้ำช็อกโกแลตแตก จะมีอาการปวดท้องอย่างรุนแรงเฉียบพลัน
- ร้อยละ 60-70 ของผู้ที่มีประวัติว่ายังไม่เคยมีบุตรมาก่อน ซึ่งเป็นสาเหตุให้มีบุตรยาก
การตรวจวินิจฉัยช็อกโกแลตซีส
หากมีอาการข้างต้นหรือสงสัยว่าตนเองเป็นโรคช็อกโกแลกซีส ควรเข้ารับการซักประวัติและตรวจวินิจฉัยโดยสูติ-นรีแพทย์ ด้วยวิธีการตรวจร่างกายร่วมกับการตรวจภายใน หรือการอัลตราซาวด์อุ้งเชิงกราน เพื่อตรวจหาความผิดปกติภายในมดลูก แยกโรค เช่น เนื้องอกมดลูก เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสม
การรักษาช็อกโกแลตซีส
ช็อกโกแลตซีส วิธีรักษาในรายที่ไม่มีอาการ หรือมีอาการไม่รุนแรงมากนัก แพทย์อาจให้สังเกตอาการร่วมกับการใช้ยากลุ่มฮอร์โมนในการรักษาและตรวจติดตามอาการเป็นระยะ แต่ในกรณีที่ให้ยาแล้วยังไม่ได้ผล เป็นช็อกโกแลตซีสขนาดใหญ่ มีผลทำให้มีบุตรยาก หรือเป็นซีสต์ที่เป็นเนื้องอกรังไข่ เป็นต้น แพทย์อาจพิจารณาใช้วิธีการผ่าตัดผ่านกล้อง
การผ่าตัดช็อกโกแลตซีส หรือ ซีสต์ในรังไข่ผ่านกล้อง
การผ่าตัดช็อกโกแลตซีส หรือ ซีสต์ในรังไข่ผ่านกล้อง เป็นการเจาะช่องที่ผนังหน้าท้องให้เป็นช่องกว้างเพียง 0.5-1 เซนติเมตร ประมาณ 2 - 3 ช่อง เพื่อสอดกล้องขยายและเครื่องมือผ่าตัดเข้าไปในช่องท้องเพื่อทำการผ่าตัดเลาะเอาช็อกโกแลตซีสออก โดยกล้องจะทำหน้าที่นำภาพอวัยวะภายในช่องท้องถ่ายทอดออกมาให้เห็นทางจอโทรทัศน์ ทำให้ศัลยแพทย์สามารถมองเห็นรายละเอียดของตำแหน่งภายในร่างกายที่ต้องการผ่าตัดได้ชัดเจนมากขึ้น ซึ่งวิธีนี้แผลผ่าตัดจะมีขนาดเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวเร็ว ลดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ หลังผ่าตัด และยังให้ผลการรักษาได้ดีเทียบเท่ากับการรักษาแบบมาตรฐานอีกด้วย
หลังผ่าตัดช็อกโกแลตซีสควรดูแลตัวเองอย่างไร?
- ใน 7 วันหลังผ่าตัด ห้ามแผลถูกน้ำหรือเปียกน้ำ จนกว่าจะหายสนิท
- รับประทานยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด และมาตรวจติดตามทุกครั้งที่มีนัดจากแพทย์
- ประมาณ 6 สัปดาห์แรกระหว่างพักฟื้น ไม่ควรออกกำลังกายที่ต้องใช้แรง ใช้หน้าท้อง และหักโหม
- งดมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 4-6 สัปดาห์ หรือ จนกว่าแพทย์จะตรวจว่าปลอดภัยแล้ว
- หากมีความผิดปกติ เช่น มีไข้ แผลบวม แดง แฉะ ปวดท้องมากขึ้น ควรรีบมาพบแพทย์ทันที
ช็อกโกแลตซีสภัยเงียบของผู้หญิงหมั่นตรวจสุขภาพ
อย่างไรก็ตามการเกิดช็อกโกแลตซีส หรือ ซีสต์ในรังไข่ระยะแรก ๆ ส่วนใหญ่มักจะไม่รู้ตัว จะรู้ตัวก็ต่อเมื่อมีถุงน้ำก้อนใหญ่และเกิดภาวะแทรกซ้อนไปแล้ว การตรวจภายใน ร่วมกับการอัลตราซาวด์อุ้งเชิงกราน เพื่อตรวจหาความผิดปกติภายในมดลูกและรังไข่ จะช่วยตรวจพบและทำการรักษาได้อย่างทันท่วงที สามารถเข้ามารับการตรวจและวินิจฉัยจากแพทย์เฉพาะทาง ศูนย์สุขภาพสตรี โรงพยาบาลนครธน ที่มีพร้อมด้วยเทคโนโลยีเพื่อใช้ในการช่วยวินิจฉัยโรค การรักษา เช่น ผ่าตัดมดลูก เพื่อเพิ่มความปลอดภัยและเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษา
ช่องทางติดต่อโรงพยาบาลนครธน:
- - Website : https://www.nakornthon.com
- - Facebook : Nakornthon Hospital
- - Line : @nakornthon
- - Tel: 02-450-9999 (ตลอด 24 ชั่วโมง)
ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย
บทความทางการแพทย์ศูนย์สุขภาพสตรี
